Noordoosten (Aragon & Catalunya)
Aragón en Catalunya liggen in het noordoosten van Spanje, tegen de Pyreneeën aan, met Catalunya langs de Middellandse Zee, en Aragón meer in het binnenland.
Het klimaat van Aragón is dan ook eerder continentaal, waar afkoeling gezocht wordt in de hoogte aan de voet van de Pyreneeën in het noorden en op de uitlopers van het centraal Spaans plateau in het zuiden, waar het klimaat droger wordt. Catalunya heeft een meer Mediterraan klimaat, ook al vinden we hier hoger gelegen wijngaarden met een continentale
invloed.
De wijngaarden van Aragón liggen aan weerszijden van de Ebro. Ten noorden vinden we Somontano, dat naast onder meer de lokale garnacha (wit en rood) zich vooral toelegt op internationale druivenrassen als cabernet sauvignon, merlot en chardonnay. Ten zuiden zijn er Campo de Borja, Cariñena en Calatayud, met vooral garnacha.
Catalunya telt een tiental herkomstbenamingen, naast de regionale appellatie die begin 21ste eeuw werd ingevoerd. Ook is het de belangrijkste regio voor de cava, op basis van het lokale trio xarel-lo, macabeo en parellada – naast pinot noir en chardonnay.
De grootste Catalaanse subregio is Penedes, langs de kust, met zowel witte als rode wijnen, gemaakt van cabernet sauvignon, chardonnay, sauvignon blanc, merlot, pinot noir, riesling en gewürztraminer, naast de in Spanje omnipresente tempranillo en de lokale garnacha, monastrell en cariñena voor rode wijnen en voor witte wijnen xarel-lo, macabeo en parellada.
Iets meer in het binnenland, op hoger gelegen wijngaarden (tussen 100 en 700 m), vinden we Priorat, Montsant en Terra Alta. Priorat is naast Rioja de enige doca (Denominacion de Origen Calificada) in Spanje.
Hier liggen de wijngaarden langs de steile bergflanken, met een typische leisteenbodem, llicorella. De rendementen kunnen zeer laag zijn. Voor wit zijn de voornaamste druiven macabeo en garnacha blanca, naast chenin en pedro ximenez. Voor rood komen traditioneel cariñena en garnacha het meest voor, maar nu worden ook garnacha peluda, cabernet sauvignon, merlot en syrah aangeplant. Montsant produceert wijnen in eenzelfde stijl als Priorat, ook op basis van vooral garnacha en cariñena, maar op een bodem met minder leisteen. Terra Alta is de hoogstgelegen appellatie, in de hoogvlakte van de provincie Tarragona. Hier worden vooral witte wijnen geproduceerd van garnacha blanca, aangevuld met macabeo. Voor rode wijnen worden cariñena en garnacha meer en meer aangevuld met cabernet sauvignon, merlot en tempranillo.
De wijnen van Aragón waren traditioneel zeer alcoholrijk en weinig verfijnd. Daar kwam verandering in onder impuls van verschillende leidinggevende coöperaties. Met moderne wijntechnieken worden nu in Campo de Borja, Calatayud en Cariñena soepele, fruitige en mondvullende wijnen gemaakt van de garnacha. Ook al zou Cariñena zijn naam gegeven hebben aan de gelijknamige druif, komt ze er niet zo vaak meer voor. In Somontano werden de lokale garnacha blanca en garnacha tinta, net als de typische moristel (druif voor licht
intense rode wijnen of in blends) verlaten ten gunste van internationale druivenrassen.
Cava wordt geproduceerd volgens de traditionele methode. Meer dan 90% van de cava wordt in Catalunya geproduceerd, rond Sant Sadurní d’Anoia. Andere afgebakende herkomstgebieden voor Cava liggen in Aragón, Valencia, Navarra, Rioja en Spaans Baskenland. Naast de traditionele druivenrassen macabeo, xarel-lo en parellada zijn ook chardonnay en de blauwe druiven garnacha, monastrell, pinot noir en trepat (deze laatste enkel voor rosé) toegestaan.
Langs de kust van Catalunya liggen naast Penedes, (van noord naar zuid) de herkomstbenamingen Empordà – grenzend aan Frankrijk (Roussillon) met vooral garnacha en cariñena, Alella – een appellatie voor voornamelijk stille en sprankelend witte wijnen van xarel-lo, chenin en chardonnay, en Tarragona – waar de voornamelijk witte wijnen vooral naar de cava-productie gaan.
Meer in het binnenland vinden we Pla de Bages, Costers del Segre en Conca de Barberá – waar internationale druivenrassen voorkomen naast de lokale macabeo, parellada en tempranillo.
De Catalaanse naam voor cariñena is samsó en voor tempranillo ull de llebre.