België
Bebouwde hectares
235
Verhouding Blauwe/Witte druiven
Wereldwijde plaats
56
20% - 80%
Begintijd van Wijnbouw
800
Jaarlijks productie (in miljoenen liter)
1
Oogstperiode
september/oktober
Geografisch
Het is gelegen in het noordwesten van Europa. Het grenst in het noorden aan Nederland, in het oosten aan de Bondsrepubliek Duitsland en aan het Groothertogdom Luxemburg, in het zuiden en het westen aan Frankrijk; in het westen vormt ook de Noordzee een grens
Geschiedenis
We moeten terugkeren naar de Romeinen, die de druivenrank verspreid hebben doorheen hun veroveringstochten door Europa.
Tijdens Karel De Grote, 9de eeuw, hadden de kloosters en abdijen heel wat wijn nodig voor hun christelijke diensten. Vandaar dat die kloosters in hun tuinen, een wijngaard hadden. Dit was echter niet voor commerciële verkoop. In de 11de en 12de eeuw begint op een bepaald moment de wijnbouw zich uit te breiden. De wijn begint verkocht te worden. De adel ontdekt de wijn en begint zelf met de aanplant. Via de Maas of via oude Romeinse wegen werd er wijn geëxporteerd naar Frankrijk. Een paar 100 jaar later, toen het moeilijk begon te worden, heeft zich dat tegen de Belgische wijnbouw gekeerd. Toen kwam de import uit het zuiden op gang en het was hier gedaan.
Einde jaren 1500, is de Belgische wijnbouw eigenlijk teloor gegaan. Het was het tijdperk van de vele godsdienstoorlogen. Een ander belangrijk gegeven: het was de periode van de kleine ijstijd. Een periode van verschillende jaren met heel extreem koude winters. Wijnbouw was dus op dat moment niet mogelijk.
Nadat Napoleon in onze contreien is gepasseerd zijn bijna alle resterende wijngaarden verdwenen omdat hij wijnbouw alhier verbood.
Bij het ontstaan van België wilde men de wijnbouw toen opnieuw op poten zetten. De commissie en het experiment sleepte zolang aan dat door de komst van de Phylloxera Vastatrix in 1860, er helemaal geen wijnbouw ontstond.
De laatste beroepswijngaard in Hoei (Clos Bois Marie) verdween bij het Ardennen-offensief in 1945. Het was wachten tot 1962. Toen startte Jean Bellefroid als hobbyist met een aanplant van 200 stokken Müller-Thurgau in Borgloon. In datzelfde jaar gaat Charles Legot de historische wijngaard in Hoei nieuw leven inblazen. En her en der verschijnen er kleinschalige wijngaarden in Haspengouw, Hageland en Wallonië.
Classificatie & Wetgeving
België heeft 5 Europees erkende herkomstbenamingen (zie regio's). Wijnen geproduceerd buiten die gebieden kunnen erkend worden als landwijnen, mits ze aan een aantal (minder strenge) criteria voldoen (bib. max 90hl/ha)
Voor Vlaanderen is dat dan "Vlaamse Landwijn", voor Wallonië "Vin de Pays des Jardins de Wallonie". Ondertussen heeft Europa in 2009 de BOB (Beschermde Oorsprongsbenaming) in het leven geroepen.
Verschillende Ministeriele besluiten beschrijven de wettelijke bepalingen:
1. Ministerieel Besluit van 9 juli 1997: erkenning van "Hagelandse wijn"
2. Ministerieel Besluit van 6 januari 2000 : erkenning van "Haspengouwse wijn"
3. Ministerieel Besluit van 27 mei 2004: erkenning van "Côtes de Sambre et Meuse" en "Vin de pays des Jardins de Wallonie"
4. Ministerieel Besluit van 18 november 2005: erkenning van "Heuvellandse wijn", "Vlaamse landwijn" en "Vlaamse mousserende kwaliteitswijn"
5. Ministerieel Besluit van 5 maart 2008: erkenning van "Waalse mousserende kwaliteitswijn" en "Crémant de Wallonie"
6. Uitvoeringsbesluit van de Europese Unie van 21 augustus 2017: erkenning van "Maasvallei Limburg"
Bodem & Klimaat
Streken met leem, zand, mergel en ijzerzandsteen zijn zeer geschikt voor de wijnbouw. De ijzerzandsteen neemt tijdens de dag de warmte op en geeft die 's nachts af. De harde zandsteen is mee verantwoordelijk voor de mooie minerale impressies van de witte wijnen. De leemlaag in de ondergrond maakt de wijn diep van kleur. Deze wijn is ook meer gecorseerd dan wijn van druiven geteeld op een kalklaag, die dan weer een wijn geven met een hoog alcoholgehalte en een verfijnd aroma.
De best gelegen wijngaarden liggen op een zuidelijke helling met perfecte zoninval
Het klimaat van België is een zogenaamd Cfb-klimaat, een gematigd zeeklimaat met milde winters en koele zomers. Daarbinnen is onderscheid te maken in mesoklimaten, waarbij de verschillen veroorzaakt worden door de afstand tot het water, het reliëf en de grondsoort, grotendeels overeenkomend met de verschillende landschapstypes.
Binnen een mesoklimaat kunnen lokale klimaten voorkomen, zoals een stadsklimaat, een bosklimaat of op nog kleinere schaal microklimaten.
Specifieke Wijntermen
Appellaties
BOB Côtes de Sambre et Meuse
Naast de BGA Vin de Pays des Jardins de Wallonie werd ook de prestigieuze herkomstbenaming in het leven geroepen met een erg ruime geografische begrenzing.
Belangrijkste Druivenrassen
BGA Vlaamse Landwijn
Op 18 november 2005 wordt zowel Heuvellandse wijn, Vlaamse Mousserende kwaliteitswijn en Vlaamse Landwijn erkend bij ministerieel besluit en ondertekend door Yves Leterme. Men besefte wel dat er heel veel variatie in de Vlaamse landwijn zit. Oost-Vlaamse wijnen zijn anders dan wijnen uit het Waasland en zelfs het Maasland. Daarom werden volgende regio's gedefinieerd: de kuststreek, de Westhoek, Brugge en Ommeland, de Leiestreek, het Meetjesland, de Vlaamse Ardennen, Schelde- en Denderstreek, het Waasland, het Pajottenland en Zennevallei, de Dijlevallei, Antwerpen en de Antwerpse Kempen, de Limburgse Kempen, de Mijnstreek, het Maasland, de Voerstreek, de Oost-Brabantse Heuvelstreek, en de Zuid-Limburgse Fruitstreek.
Je krijgt dus : BGA Vlaamse Landwijn uit de Schelde- en Denderstreek.
Vanaf 2011: BGA Schelde- en Denderstreek
Belangrijkste Druivenrassen
BOB Crémant de Wallonie
Op 5 maart 2008 riep de Waalse regering de appellations Waalse mousserende kwaliteitswijn en Crémant de Wallonie in het leven.
Belangrijkste Druivenrassen
BOB Hageland
In 1973 wordt in het Hageland (driehoek Leuven, Aarschot en Diest), de vereniging Hagelandse Wijnliefhebbers opgericht. Pas in 1987 wordt er een eerst wettelijk kader geschapen en het duurt nog tot 1997 om tot de herkenning over te gaan van VQPRD - Hagelandse Wijn
Belangrijkste Druivenrassen
BOB Haspengouw
Op Driekoningen 2000, werd door de handtekening van de minister deze BOB gesticht. De regels zijn een kopij van BOB Hageland mits enkele aanpassingen rond de begrenzing en de toegelaten druiven.
Belangrijkste Druivenrassen
BOB Heuvelland
Op 18 november 2005 wordt zowel Heuvellandse wijn, Vlaamse Mousserende kwaliteitswijn en Vlaamse Landwijn erkend bij ministerieel besluit en ondertekend door Yves Leterme.
Belangrijkste Druivenrassen
BOB Maasvallei
Na heel wat juridisch getouwtrek, hebben we sinds 21 augustus 2017 een BOB rijker, we moeten het wel delen met Nederland. Deze BOB wordt getrokken door Harry Vorselen en Karel Hekkens (van Aldeneyck). In deze BOB heeft men het aantal druiven eerder beperkt.
Belangrijkste Druivenrassen
BOB Vin Mousseux de Qualité de Wallonie
Op 5 maart 2008 riep de Waalse regering de appellations Waalse mousserende kwaliteitswijn en Crémant de Wallonie in het leven.
Belangrijkste Druivenrassen
BOB Vin de Pays de Jardins de Wallonie
Net voor de deelstaatverkiezingen van 13 juni 2004 liet José Happart snel een wet goedkeuring voor de erkenning van Waalse landwijn. Hij nam een kopij van de Loire.
Belangrijkste Druivenrassen
BOB Vlaamse Mousserende Kwaliteitswijn
Op 18 november 2005 wordt zowel Heuvellandse wijn, Vlaamse Mousserende kwaliteitswijn en Vlaamse Landwijn erkend bij ministerieel besluit en ondertekend door Yves Leterme.
Belangrijkste Druivenrassen
Maasvallei Limburg
Belangrijkste Druivenrassen
Wijndomeinen
Cense de l'Alouette
Naaikorfstraat 2, 8950 Heuvelland, België
1 ha
Heuvelland
Château Bon Baron
Zoning de la Voie Cuivrée 50, 5503 Dinant, België
Côtes de Sambre et Meuse
De Kluizen
Broekstraat, 9310 Aalst, België
Vlaanderen
Den Nachtegael
Langemarkstraat 132, 8980 Zonnebeke, België
14,5 ha
Heuvelland
Domaine Viticole de Chapitre
Rue de la Frm du Chapitre 9, 1401 Nivelles, België
Côtes de Sambre et Meuse
Domaine du Chenoy
Rue du Chenoy 1b, 5080 La Bruyère, België
8 ha
Côtes de Sambre et Meuse
Belangrijkste Druivenrassen
Auxerrois
De auxerroisdruif is een witte druif die veel voorkomt in wijngaarden in Luxemburg en in de Franse wijnstreek de Alsace. De druif is vernoemd naar het kleine Franse graafschap Auxerre, dat in Bourgogne ligt.
De druif is al een oude druif en wint nog elk jaar aan belang.
De witte druif groeit uitstekend op leisteen en is eerder rijp dan de Pinot Blanc.Hij heeft wel wat meer body en iets hoger alcoholpercentage dan de Pinot Blanc.
Deze druif wordt aangeplant als een van de belangrijkste voor de crémant d'Alsace.
Chardonnay
Chardonnay is de witte druif voor witte wijn bij uitstek. Hij wordt dan ook wereldwijd verbouwd. Deze druif is de kameleon en past zich aan aan elk klimaat.. Chardonnay heeft echter geen uitgesproken smaak .
Dornfelder
De Dornfelder is een blauw druivenras dat voornamelijk in Duitsland groeit. Hij is afkomstig uit Weinsberg waar August Herold in 1955 al Dornfelder kweekte. Oorspronkelijk was de naam Deckrotwein om lichte rode wijnen een wat donkerder kleur te kunnen geven.. De druif heeft een dikke schil en bevat dan ook veel kleur.
Johanniter
Johanniter is een witte druivensoort. De druif is in 1968 door Johannes Zimmermann van het wijnbouwinstituut in Freiburg gekweekt als schimmel-resistent. De druif is genoemd naar de kweker, omdat hij als hoofd van het Freiburger instituut zo'n vooruitziende blik had betreft schimmel-resistente druivenrassen.
Uiterlijke overeenkomst met haar moeder-druif de Riesling, zijn onmiskenbaar. Zowel de druif, tros als het blad. De oogsttijd ligt wat vroeger in het jaar.
Tegen valse en echte meeldauw is de druif redelijk goed bestand en bovendien vorstbestendig. Daarentegen is zij gevoelig voor chlorose en vatbaar voor botrytis en zwarte rot.
Müller-Thurgau
Müller-Thurgau is een witte druivensoort. In 1882 is deze ontwikkeld door de wetenschapper Hemann Müller uit het Zwitserse kanton Thurgau.
Dit druivenras is zeer succesvol wereldwijd. Het is een druivensoort die relatief weinig eisen stelt aan bodem en weersgesteldheid.
De druif rijpt vroeg en levert sappige, soms bloemige wijnen met een fijn, fruitige muskaataroma. Het zuur is aan de milde kant
Pinot Blanc
Deze druif heeft heel veel verschillende namen en vandaar ook relatief onbekend. De pinot blanc komt waarschijnlijk uit de Bourgogne. De pinot blanc stelt heel veel eisen aan de wijnboer en de wijngaard. Deze witte druif rijpt langzaam en heeft voldoende warmte nodig. Daarnaast eist ze ook een bodem met voldoende voedingsstoffen. Hierdoor is deze druif vooral te vinden in Centraal-Europa en het westen van Frankrijk vanwege het landklimaat. De pinot blanc doet het vooral goed op kalkrijke bodems.
Pinot Gris
Deze paarswitte druif stamt af van de bekende druif pinot noir. De witte wijnen die van de pinot gris worden gemaakt zijn aromatische wijnen met fruitige smaken. Ze zijn vaak donkerder van kleur dan wijnen die van de pinot blanc worden gemaakt. Dit komt door de lichtroze druiven. Die zorgen voor meer kleur en een net andere smaak.
