Zuid-Afrika
Bebouwde hectares
101.000
Verhouding Blauwe/Witte druiven
Wereldwijde plaats
7
45% - 55%
Begintijd van Wijnbouw
1659
Jaarlijks productie (in miljoenen liter)
1050
Oogstperiode
februari
Geografisch
In het punt van het Afrikaanse continent liggen de wijngaarden met mediterrane klimaten en inspiratie. Zij waren de eerste van de Nieuwe Wereld die hun flessen op de tafels van Europese vorsten wisten te zetten in de tijd van de verlichting. Vooral het emblematische nationale druivenras is bekend: pinotage.
Geschiedenis
1656 Jan van Riebeeck, Gouverneur van de Kaap, plant de eerste druivenstokken in de tuin van de Oost-Indische Compagnie. Deze Compagnie was opgericht als tussenhaven waar de zeelieden van de handelsvloot proviand konden inslaan op hun reizen naar India en omliggende landen.
1659, Op 2 februari wordt de eerste wijn gemaakt van de aangeplante druivenstokken. Er waren echter veel problemen omwille van de onwetendheid rond druiventeelt. Dit veranderde toen in 1679 Jan van Riebeeck werd opgevolgd door Simon van der Stel. Hij was trouwens de eerste die wijngaarden in Constantia aanplantte. Deze zoete wijnen waren in de 18e eeuw zeer geliefd, zelfs Napoleon dronk ze.
Eind 17e eeuw komen de Franse hugenoten, door hun kennis gaat de ontwikkeling in de wijnbouw veel sneller.
De 18de eeuw was een moeilijke periode voor de wijnbouw omwille van de lage kwaliteit op dat moment. Eén van de redenen was het tekort aan houten kwaliteitsvaten. Voor het bewaren van wijn werden zelfs soms vaten gebruikt die men daarvoor had aangewend om vlees in te pekelen.
In de eerste helft van de 19e eeuw kende de Zuid-Afrikaanse wijnbouw een enorme bloei. De oorzaak hiervan was de oorlog tussen Frankrijk en England. De productie steeg in een periode van 45 jaar van 0.5 miljoen naar 4.5 miljoen liter. In 1861 kwam er een einde aan de strubbelingen tussen England en Frankrijk waardoor de wijnbouw in Zuid-Afrika stevige klappen kreeg.
Eind 19e eeuw verschijnt de Phylloxera druifluis, alle wijnstokken zijn verwoest! Daar bovenop kende Zuid-Afrika in 1899 het begin van de Boerenoorlog waardoor de wijnbouw een chaos werd.
egin 20e eeuw worden er geënte stokken uit Amerika gehaald,waarna er een serieus overschot ontstaat.
1918 De Ko-operatieve Wijnbouwers Vereniging (KWV) wordt opgericht door Charles Kohler om de wijnprijzen te stabiliseren. Aan de coöperaties kunnen de boeren hun druiven verkopen.
1925 Professor Abraham Izak Perold kruist Pinot Noir en Cinsaut (toen Hermitage genoemd) om Pinotage te produceren. Het typisch Zuid-Afrikaanse druivenras!
In 1973 wordt de eerste wijnroute onder het doopvont gehouden, de Stellenbosch Wine Route. Invoering van de gecontroleerde herkomstbenaming ‘Wine of Origin’, door middel van een garantiezegel op de fles (busticket). Zuid-Afrikaanse equivalent van de Franse Appelation Contrôlée.
1991 Opheffing van het merendeel van de apartheidswetten: buitenlanders beginnen massaal in de wijnbouw te investeren.
1997 Omzetting van de KWV van een coöperatie tot een privé-economische onderneming.
Classificatie & Wetgeving
De "Wine & Spirit Board" voert een controlerende functie uit over de "Wine of Origin". De raad van bestuur bestaat uit 12 leden die worden aangeduid door het Ministerie van landbouw. Hun taak bestaat uit de dagelijkse leiding van de administratie en daarnaast adviezen en aanbevelingen formuleren naar het Ministerie van landbouw.
Wine of Origin" is in het leven geroepen om enerzijds de consument en anderzijds de producenten te beschermen. De 2 belangrijkste factoren zijn de natuur (bodem, klimaat, ligging) en de menselijke inbreng (keuze van variëteit, vinificatie, ...). Als op een wijn de vermelding "Wine of Origin" (of afgekort W.O.) terug te vinden is, met daarnaast de naam van de regio zoals bv. Paarl dan betekent dit dat 100% van de druiven afkomstig moet zijn uit die regio.
Een herkomstplaats kan eender welk afgebakend gebied zijn (van een domein tot een hele regio). Alle regio's van groot tot klein zijn vastgelegd bij wet en terug te vinden in de Goverment Gazette.
De kleinste herkomstplaats is een "estate" waarvan de wijn wordt aangegeven met de benaming "estate wine". De wijn moet hiervoor dan wel van één estate komen, met een eigen productie en eigen wijngaarden.
De tweede herkomstbenaming is een "ward". Een ward is een verzameling van een aantal verschillende domeinen en is meestal, maar niet noodzakelijk, onderdeel van een district. Goede voorbeelden hiervan zijn Constantia en Franschhoek. Toen men de wards vastlegde is er uitgegaan van strenge eisen aangaande bodem, klimaat en ecologische factoren om zo te komen tot wijnen met een apart karakter.
Een derde mogelijke herkomstplaats is een "district" zoals Stellenbosch, Paarl en Robertson. De criteria zijn dezelfde als deze voor de wards maar het gebied is veel groter wat leidt tot een grotere diversiteit. Uiteraard zijn meer types bodemtypes toegelaten dan in wards.
De vierde herkomstbenaming is een "region", zoals bv Coastal Region. Dit is een combinatie van districten of delen van districten. Dit geeft de producenten de mogelijkheid om wijnen te maken van druiven die afkomstig zijn uit verschillende districten en zo toch een herkomstbenaming mee te geven.
Ongeveer 73 soorten zijn toegelaten volgens de Wine of Origin wet. De naam van de druif mag worden vermeld op het label indien er minstens 75% van de wijn afkomstig is van die soort. Voor de export naar een Europees land is dit zelfs 85%.
Alle kwaliteitswijnen vermelden het oogstjaar op het label. Indien het oogstjaar wordt vermeld dan moet 75% van de wijn afkomstig zijn van dat wijnjaar. Voor wijnen die worden geëxporteerd naar Europa is dit 85%.
Gedurende lange tijd waren er geen wetten of regels die de eigenheid van de wijnen beschermde. Het is pas in 1972 dat "Wine of Origin" in het leven werd geroepen. Er werd hierbij uitgegaan van een aantal basisprincipes en er werd uiteraard ook rekening gehouden met de EU wetgeving daar veel wijn hiernaar wordt geëxporteerd.
Bodem & Klimaat
Zuid-Afrika heeft een mild mediterraan klimaat.De hele zomer staat de zon aan de hemel, maar zelfs in de heetste maanden, december tot en met februari, zorgt een koele bries van de Atlantische en Indische Oceaan 's middags en 's avonds voor een afgekoelde bodem en voor gemiddelde temperaturen.
In de Western Cape, zoals de zuidelijkste provincie heet, ligt 80% van alle wijngaarden van Zuid-Afrika.
Deze kuststrook heeft een jaarlijkse regenval van 450 tot 800 millimeter, die vooral tussen mei en augustus valt.
De meeste wijnproducenten komen echter niet zonder kunstmatige irrigatie door de droge periode heen, tussen november en maart.
In Constantia is geen irrigatie nodig. Daar bereikt de neerslag gemiddeld de 1000 millimeter, iets meer dan in Bordeaux.
In de gebieden ver van de kust, zoals Worcester, Robertson en Tulbagh, is het klimaat droog en heet. Hier is ook 's nachts weinig afkoeling. Neerslag slechts 250millimeter per jaar, grotendeels in de winter. Zonder irrigatie is daar geen wijnbouw mogelijk.
Met warme zomers en milde winters komt vorst zelden voor.
Het bergachtige karakter en de nabijheid van de zee dragen bij aan verschillen in klimaten van de specifieke wijngaarden.
Dankzij dit uitstekende klimaat is een groot deel van de kwaliteit van de wijnoogst al verzekerd.
Specifieke Wijntermen
Appellaties
Breedekloof
Belangrijkste Druivenrassen
Calitzdorp
Belangrijkste Druivenrassen
Cape Agulhas
Belangrijkste Druivenrassen
Cape Point
Belangrijkste Druivenrassen
Constatia
Belangrijkste Druivenrassen
Darling
Belangrijkste Druivenrassen
Elgin
Belangrijkste Druivenrassen
Franschhoek
Belangrijkste Druivenrassen
Klein Karoo
Belangrijkste Druivenrassen
Langeberg-Garcia
Belangrijkste Druivenrassen
Olifants River
Belangrijkste Druivenrassen